Syndrom obcej ręki – patomorfologia tej przypadłości

← Wróć do listy artykułów

Kopia Black White Grey Inspirational Quote Stardust Splatter Poster

Ludzki organizm zachwyca Nas pod każdym względem. Nie tylko z racji jego mechanizmów obronnych na wszelkie patomorfologie chorobowe, ale również na poziomie umysłowym.  Ten, jak wiemy, degenerowany jest przez ogrom anormalności. Niektóre z nich mogą nas naprawdę zaskoczyć. Jedną z takich przypadłości jest Syndrom obcej ręki (syndrom anarchicznej ręki lub syndrom dr. Strangelove’a), czyli zaburzenie polegające na przekonaniu pacjenta, że jedna z jego rąk nie należy do niego. 

Zacznijmy od tego, co to jest patomorfologia? Słowo może i brzmi strasznie, ale jest to gałąź medycyny badająca tkanki i narządy. Wszystkie odchylenia od prawidłowości w ich funkcjonowaniu, są odpowiednio badane przez lekarzy – patomorfologów. W syndromie obcej ręki, chory przekonany jest, że dotknięta chorobą ręka jest sprawna albo że, należy do innej osoby. Traktuje porażoną kończynę, jakby była przedmiotem i wyraża wobec niej uczucia lekceważenia, niechęci, nienawiści lub lęku. Nie posiada poczucia kontroli nad ruchami obcej ręki (wywołuje to sytuacje, w których np. jedna ręka zamyka drzwi, a ręka “obca” je otwiera). Badania naukowe z zakresu neurologii badające to niezwykle rzadkie schorzenie wykazały, że odpowiadają za to zwykle uszkodzenia prawej półkuli mózgowej (głównie obszarów ciemieniowych). Prawdopodobnie w tych obszarach działa rodzaj filtru, który ustala wyraźną granicę między przestrzenią własnego ciała, a przestrzenią zewnętrzną. Uszkodzenie tych obszarów powoduje zatarcie granicy między przestrzenią osobniczą, a pozaosobniczą, w wyniku czego część własnego ciała może być traktowana jako część przestrzeni zewnętrznej. Naukowcy bezwiednie szukają wyjaśnienia patomechanizmu omawianego fenomenu, w którym rozważają również hipotezę o zróżnicowaniu funkcjonowania kory przedruchowej. Jest ona zaangażowana w ruchy stanowiące bezpośrednią odpowiedź na bodźce z otoczenia, a system przedruchowy przyśrodkowy, pełnić może funkcję w regulacji świadomej. Niewykluczone jest również, że kontrola celowej aktywności człowieka (w omawianym przypadku dotyczy reakcji ruchowych kończyn), należy do nadrzędnego systemu nadzorującego. Niestety, przypadek zespołu obcej ręki nie jest jeszcze w pełni zjawiskiem wyjaśnionym. Może to być spowodowane między innymi tym, że jest to niezwykle rzadka przypadłość.  W syndromie obcej ręki zdarza się, że chorzy starają się racjonalizować swoje odczucia, co prowadzić może do uznania kończyny znajdującej się w pobliżu pacjenta za jego własną. Badania na przykładzie chorych ostatecznie pokazały, że zaburzenie to występuje w trzech odmianach: wywołane uszkodzeniami w obrębie ciała modzelowatego, zmianami w obrębie kory czołowej przyśrodkowej po stronie dominującej oraz ciała modzelowatego; będący następstwem patologii w obrębie kory mózgu (regiony zaopatrywane przez tętnicę prawą tylną mózgu).   

Rozpoznanie i różnicowanie fenomenu zespołu obcej ręki jest niezwykle istotne, bowiem w przypadku uszkodzenia w obrębie prawej półkuli, najlepsze efekty terapeutyczne przynosi zastosowanie sprzężenia zwrotnego za pomocą wizualizacji oraz stymulacja sensoryczna, natomiast w przypadku uszkodzeniom lewej półkuli mózgu, najskuteczniejsza okazuje się terapia poznawcza. Bez wątpienia, powoduje to zubożenie komunikacji chorego z otoczeniem. Zarówno fizjoterapia, jak i terapia neuropsychologiczna są niezwykle istotne z punktu widzenia przeciwdziałania społecznej marginalizacji pacjenta. Przywrócenie funkcji poprzez uruchomienie mechanizmów neuroplastyczności (zdolność tkanki nerwowej do tworzenia nowych połączeń), oraz kompensacyjnych, jest niezbędne do pełnego zaistnienia interakcji społecznej u osoby dotkniętej tego typu ciężkimi zaburzeniami.