Mediacja
to sposób na wypracowanie satysfakcjonującego obie strony rozwiązania sporu na drodze dobrowolnych i poufnych rozmów. Rozmowy te prowadzi mediator – czyli bezstronna i neutralna osoba trzecia. Do jego_jej zadań należy wspieranie komunikacji, łagodzenie ewentualnego napięcia lub stresu oraz stworzenie warunków umożliwiających osiągnięcie porozumienia. Proces mediacyjny trwa krócej niż postępowanie sądowe. Konflikt może zostać rozwiązany podczas kilku spotkań.
W przypadku sporu na tle prawnym celem mediacji jest jego zakończenie, zwłaszcza w postaci ugody zawartej przez strony w wyniku mediacji (ustalającej wysokość zadośćuczynienia, odszkodowania lub nakładającej na strony inne obowiązki i zobowiązania prawne).
Mediacja skupia się na poszukiwaniu rozwiązań, możliwych do zastosowania na przyszłość. Nie ma na celu dogłębnego analizowania przeszłości, przepracowywania emocji. Nie jest zatem żadną formą terapii rodzinnej lub partnerskiej.
Mediacje mogą być stosowane w szerokiej gamie konfliktów:
- rodzinnych, małżeńskich, pokoleniowych
- towarzyskich, koleżeńskich, rówieśniczych
- w sprawach spadkowych, majątkowych i cywilnych
- pracowniczych, w administracji i sporach urzędowych
- w sprawach gospodarczych
- w sprawach karnych a także dotyczących nieletnich
Rodzaje mediacji
- sądowa w której sąd wyznacza mediatora z listy stałych mediatorów sądowych. Mediator sam kontaktuje się ze stronami, zapraszając je na spotkanie. Charakteryzuje się tym, że ma ustawowo ustalony termin realizacji oraz określone koszty postępowania mediacyjnego. Koszty mediacji sądowej określają odpowiednie przepisy.
- pozasądowa w której mediatora wybierają strony, zgłaszając się do niego razem lub jedna ze stron zgłasza się i prosi o kontakt w swoim imieniu z drugą stroną. Mediator kontaktuje się z drugą stroną konfliktu i przekazuje propozycję rozpoczęcia mediacji. Strony ustalają termin spotkania, a mediator proponuje neutralne dla wszystkich miejsce przeprowadzenia mediacji. Koszty mediacji pozasądowej określa umowa mediatora ze stronami.
Stroną jest każda osoba potrzebująca pomocy w rozwiązaniu konfliktu.
Podstawowe zasady mediacji
- dobrowolność oznacza, że strony konfliktu nie są zmuszane do osiągnięcia porozumienia. Z własnej woli zgadzają się na udział w spotkaniu oraz mogą wycofać się na każdym etapie postępowania mediacyjnego. Mediator nie może wywierać żadnej presji, aby nakłonić strony do udziału w mediacji.
- bezstronność wiąże się z postawą mediatora, który nie faworyzuje żadnej ze stron, jest obiektywny. Osoby biorące udział w spotkaniu mediacyjnym mają równe prawa i są jednakowo traktowane. Mediator nie staje po żadnej stronie oraz odnosi się do stron z szacunkiem.
- neutralność przejawia się tym, że stronom nie sugeruje się konkretnego rozwiązania. Mediator pomaga w samodzielnym podjęciu decyzji przez strony konfliktu. Przyjęte przez strony postanowienia mediator stara się urealnić i ukonkretnić.
- poufność oznacza, że wszystkie sprawy i informacje przekazane na spotkaniu są objęte tajemnicą. Mediator nie ujawnia nikomu tego, o czym się dowiedział oraz nie może zostać przesłuchany, co do ujawnionych przez strony informacji w charakterze świadka. Zasada ta ma na celu zagwarantowanie poczucia bezpieczeństwa uczestnikom mediacji.
- profesjonalizm, oznacza, że mediator jest osobą w pełni przeszkoloną i kompetentną do pełnienia swojej roli. Dokłada wszelkich starań, aby strony okazywały sobie wzajemny szacunek. Postępowanie mediacyjne jest uporządkowane i składa się z konkretnych etapów, nad których realizacją czuwa mediator.